Wędzidełko języka jest to fałd tkanki łącznej, który znajduje się w linii środkowej dolnej części języka i łączy go z dnem jamy ustnej i żuchwą. Można go zaobserwować w czasie unoszenia języka w stronę wałka dziąsłowego.
Zbyt krótkie wędzidełko podjęzykowe, sprawia problemy: podczas wymawiania głosek, które wymagają pionizacji języka, może też powodować seplenienie międzyzębowe z uwagi na występowanie tendencji do wsuwania języka między zęby; nieprawidłowy wzorzec ssania, połykania i żucia; ograniczoną ruchomość języka, niekorzystne ruchy kompensujące, takie jak nieprawidłowy ruch żuchwą – rotacja w jedną stronę, która predysponuje do asymetrii w ruchu warg, ograniczenia otwarcia ust, a także problemów ze stawami żuchwowo-skroniowymi; wpływ na pracę krtani i więzadeł głosowych – nieprawidłowa praca mięśni języka oddziałuje na mięśnie twarzy i krtani, obserwuje się gorszą pracę więzadeł głosowych, np. ubezdźwięcznianie głosek (zastępowanie głosek dźwięcznych np. dzień – cień), jąkanie, czy też krztuszenie się; powstawanie patologii w jamie ustnej – skrócone wędzidełko podjęzykowe predysponuje do rozwoju chorób przyzębia i wad zgryzu (np. tendencja do wsuwania języka między zęby sprzyja powstaniu zgryzu otwartego) oraz do odkładania się kamienia nazębnego, co ułatwia rozwój próchnicy.
Poza wędzidełkiem podjęzykowym istnieją jeszcze dwa inne wędzidełka: wędzidełko wargi górnej i wędzidełko wargi dolnej. Nazywa się je potocznie wędzidełkami podwargowymi.
Ich zadaniem jest stabilizacja przylegania powierzchni wewnętrznej warg do wyrostków zębodołowych. Tutaj również mogą pojawić się pewne patologie w postaci pogrubienia wędzidełka podwargowego, niewłaściwej lokalizacji lub zbyt krótkiej długości. Krótkie wędzidełko podjęzykowe objawia się:
- u noworodków i niemowląt problemami ssania piersi, co powoduje bolesne przygryzanie piersi w trakcie ssania,
- u starszych dzieci natomiast problemami z jedzeniem pokarmów stałych; trudnościami z wymową głosek przedniojęzykowozębowych: t, d, n; czy głosek: sz, ż, cz, dż, r;
wyciągnięty na zewnątrz język ma zaokrąglony koniec, jego czubek jest wcięty do środka, a on sam przyjmuje kształt serduszka, należy jednak pamiętać, że brak „serduszka” nie wyklucza krótkiego wędzidełka; rotacją języka w jedną stronę podczas wysuwania go na brodę; asymetrią w napięciu języka; układaniem języka na dnie jamy ustnej, co powoduje utrudnione przełykanie śliny (zaleganie i ślinienie się);
trudnościami z wysunięciem języka na brodę lub uniesieniem go w kierunku wałka dziąsłowego.
W uzasadnionych przypadkach skrócone wędzidełko wymaga interwencji chirurgicznej, gdyż jest to jedyna skuteczna metoda postępowania. Zabieg ten najczęściej wykonywany jest u dzieci we wczesnym etapie życia. Często w pierwszym tygodniu lub miesiącu noworodka, aby zapobiec wcześniej opisanym konsekwencjom.
Choć wielu rodziców obawia się zabiegu, to należy podkreślić, że jest to całkowicie nieinwazyjna i bezbolesna metoda. Najczęściej stosowanym zabiegiem jest frenulotomia. Polega na poziomym przecięciu wędzidełka w znieczuleniu miejscowym. Zabieg jest bezbolesny i trwa bardzo krótko, a rana szybko się goi – około 2–3 dni. Innym zabiegiem (jeżeli zachodzi taka konieczność) jest frenektomia - całkowite wycięcie wędzidełka, czy frenuloplastyka - obejmuje różne metody korekty wędzidełka.
Po zabiegu należy przystąpić do ćwiczeń pionizujących język, które są konieczne do przywrócenia jego prawidłowej ruchomości, a także do zapobiegania bliznowaceniu rany i nawrotu dolegliwości.
